Ondernemen voor Gods Koninkrijk

Hoe het starten van een bedrijf mensen bij God kan brengen

19 mrt 2024 - door ECM Nederland

Algemeen Europa

Jacqueline runt samen met haar man een succesvolle onderneming. Al jarenlang verkoopt zij kleding, koffie en maaltijden in een prachtig pand in de binnenstad dat ze zelf in eigendom hebben. Met een omzet van bijna een ton per jaar en een grote, zich langzaam uitbreidende klantenkring, zou je haar een succesvolle ondernemer kunnen noemen. Maar als je dat aan haar voorlegt, zegt ze steevast: “Nee, ik ben geen ondernemer. Ik ben evangelist. Mijn onderneming is daarvoor slechts een middel” 

Jacqueline hoort bij de groeiende groep mensen die ‘onderneemt voor het Koninkrijk van God’. Zij hebben zakendoen ontdekt als een mooie manier om mensen te bereiken met het evangelie. En hoewel zendelingen vaak ondernemende types zijn, is het runnen van een onderneming toch nog echt wel wat anders. En staat het runnen van een bedrijf niet zelfs op gespannen voet met zendingswerk? Gaat het bij een bedrijf niet om geld en winst maken en bij zendingswerk niet juist om God en mensen? Hoe kunnen die twee dan ooit samengaan?

Zoals uit het voorbeeld van Jacqueline blijkt: zendingswerk en ondernemen kunnen samengaan. Maar wat bedoelen we precies als we het hebben over de combinatie van zendingswerk en ondernemen? Wat valt er wel onder en wat niet? En wat zijn de voordelen en uitdagingen? We nemen deze dingen in dit artikel nader onder de loep.

Ondernemers en zendingswerkers

Zendingswerkers hebben veel gemeen met ondernemers. De zendingswerker  en de ondernemer zijn allebei bereid om grote offers te brengen en zich volledig toe te wijden. Beiden betreden ze paden die anderen niet gaan en beiden accepteren daarbij dat de uitkomst onzeker is.

Goede, verantwoorde ondernemers hebben daarbij zelfs nog meer gemeen met zendingswerkers. Ze kijken beiden wat mensen nodig hebben en welke duurzame oplossingen ze kunnen bieden. Zo willen ze iets goeds doen voor de maatschappij.

Maar het primaire doel verschilt: ondernemers hebben altijd de doelstelling om geld te verdienen. Ondernemers moeten winst maken. Zonder geld kan hun onderneming immers niet blijven bestaan. Activiteiten of producten die financieel niets of te weinig opleveren, daar stopt de ondernemer dus mee. 

Ook zendingswerkers moeten rekening houden met geld, maar hun doel is niet om geld te verdienen. Hun uiteindelijke doel is om met anderen het Koninkrijk van God vorm te geven, of in de woorden van Jezus: ‘dat de lammen kunnen lopen, de blinden kunnen zien en de armen het goede nieuws ontvangen.’ Dat is hun ‘winst. 

Steeds meer mensen willen deze twee benaderingen combineren. Ze zien bedrijven als een goede manier om zending te bedrijven. Of anders gezegd: ze denken dat een bedrijf prima twee doelstellingen naast elkaar kan laten bestaan: zending en winst maken. 

Twee vormen van christelijk ondernemen

Je voelt de spanning meteen al hier. ‘Je kunt niet God dienen én de Mammon’ zullen sommigen zeggen. Wat Jezus precies met die woorden bedoelde, daar zeggen we iets over in het kader: ‘God en Mammon’. Maar in ieder geval zal er altijd een van de doelstellingen belangrijker zijn. Je kunt dan ook twee soorten missionaire bedrijven onderscheiden: 

1. Zending binnen en naast het bedrijf, ook wel aangeduid met de Engelse term Missional Entrepreneurship. Deze benadering legt de nadruk op het nastreven van ‘Koninkrijkswaarden’ binnen je bedrijf, zoals goede dienstverlening, zorgen voor je personeel, medewerkers laten delen in de winst en zelfs expliciete evangelisatie. Je zou kunnen zeggen: het bedrijf komt eerst en daarna de missie. Zo kun je op een christelijke manier een bakkerij runnen of een zwembad, maar je runt allereerst een bakkerij of een zwembad en dat doe je op een christelijke manier. Dit kan enorm krachtig zijn en ik ken ondernemers die op deze manier een prachtig getuigenis zijn van Gods liefde en anderen bij God brengen. Maar het zijn allereerst ondernemers. 

2. Zending met en vanuit een bedrijf, of met de Engelse term Business as Mission. Hierbij gaat het allereerst om de missie (het doel) en dan pas om het bedrijf (het middel). Mensen richten een bedrijf op met als primair doel het verspreiden van het evangelie en het bijdragen aan sociale en economische ontwikkeling in gemeenschappen. Dit is ook precies wat Jacqueline zegt: ik ben allereerst zendeling en daarvoor gebruik ik een bedrijf. 

Overigens is Business as mission nog steeds heel breed. Want wat versta je eigenlijk onder ‘mission’? Je kunt de missie heel smal zien als evangelisatie: mensen bij God brengen. Maar je kunt het ook heel breed zien: alles wat vanuit een christelijke drijfveer bijdraagt aan het welzijn van mensen. Dan is een bedrijf dat betaalbare malariapillen produceert in Afrika ook een Business as Mission. Zoals zendingswerkers weten is de overgang tussen ‘pure evangelisatie’, ‘sociaal werk’ en ‘het goede voor de samenleving’ vloeiend. 

Ondernemen is niet voor iedereen

Zendingswerker zijn is niet voor iedereen, het moet je roeping zijn. Ook ondernemer zijn is niet voor iedereen weggelegd. Je moet het kunnen en willen. In dit artikel willen we er dan ook zeker niet voor pleiten dat iedereen maar gaat ondernemen. Echter,  ondernemen kan een mooie aanvulling zijn en een mooi middel om meer mensen te bereiken met het evangelie. Is het iets voor jou? Onderzoek het vooral en houdt in gedachten: God kan iedereen en elk middel gebruiken voor de komst van zijn Koninkrijk. 

→ Meer weten over Business as Mission? Check de website https://businessasmission.com/

Je kunt niet God dienen én de Mammon, want je zult de ene haten en de andere liefhebben. 

Wie praat over zending en ondernemen zal meteen de tegenstelling zien tussen God aan de ene kant en geld aan de andere kant. Gaan die twee wel samen? Het is opvallend hoe vaak Jezus het over geld heeft in zijn toespraken en gesprekken, meer dan over welk andere onderwerp dan ook. Voor Jezus is geld de grote graadmeter van vertrouwen. Wie op zijn geld vertrouwt, vertrouwt niet op God. En wie beweert op God te vertrouwen, kan dus niet zijn vertrouwen op geld stellen. Dit is een serieuze uitdaging voor iedereen die met het Koninkrijk van God bezig wil zijn, zoals Henk en Hanneke Knol vertelden in het juni-nummer van dit magazine: we hebben moeten leren echt op God te vertrouwen. Hierin is de uitdaging hetzelfde voor de ondernemer (die voor geld werkt) en de zendeling (die voor God werkt): wie vertrouw je uiteindelijk? Wie zal je helpen als de nood aan de man komt? Geld of God?