Pijn en Vreugde: Geestkracht
Zonder Pinksteren geen missionair werk. Pinksteren is het feest van de Geest die ons de wereld in stuurt, die mensen motiveert, bekeert, herstelt, die dagelijks bezig is in deze wereld. Onze zendingswerkers kunnen hierover meepraten. Daarom hebben we hen gevraagd: hoe zie jij de Geest werken om je heen en in jezelf? We kregen mooie, enthousiaste en diepe verhalen van mensen. Over wat ze zien slagen, maar ook over wat ze zien mislukken en over hoe pijnlijk het werk van de Geest kan zijn.
In dit artikel delen we hun inzichten en reflecteren we erop. Want ja, de Geest werkt! Maar hóe werkt de Geest?
“Vraag naar het werk van de Geest en sommige werkers springen bijna uit hun vel van enthousiasme.”
Vraag naar het werk van de Geest en sommige werkers springen bijna uit hun vel van enthousiasme.
Henk en Hanneke Knol delen openhartig de vruchten van hun werk in Zuid-Spanje. Ze doen huwelijkscounseling en zien veel relaties weer tot leven komen dankzij het werk van de Geest. Mensen investeren weer in de ander in plaats van zichzelf en jonge stellen gaan met een dienende in plaats van egoïstische mindset hun huwelijk in. Al binnen twee jaar hebben Henk en Hanneke de eerste mensen kunnen dopen (gewoon in het zwembad bij hun huis). Het werk van de Geest is soms gewoon ronduit wonderlijk, zoals wanneer een vrouw die al jaren rust zoekt en van alles geprobeerd heeft, deze rust eindelijk ervaart dankzij Jezus.
Jeroen en Marieke Baks vertellen vanuit Roemenië hoe honderd kinderen met veel enthousiasme blijven komen naar de activiteiten, ook al leven ze in vaak duistere omstandigheden. Een Godswonder is het. Maar ze maken meer bijzondere dingen mee, zoals wanneer hun voorraadkast plotseling goed gevuld blijkt en ze lekkere dingen kunnen koken voor anderen, of wanneer er plotseling een busje beschikbaar is om mensen op te halen voor de goed bezochte Alpha-cursus.
Tjerk van Dijk ziet in Maastricht de Heilige Geest werken in het open en gastvrije huis dat hij met zijn gezin mag vormen: tijd, beschikbaarheid en je huis zijn schaarse dingen geworden in onze samenleving. Het is prachtig om te zien hoe helend dat kan zijn voor mensen.
Op welke bizarre manieren je iets van de Geest kan ontdekken, vertelt Henno Smit vanuit Amsterdam. De IND checkt bij sommige vluchtelingen of ze wel oprecht christen zijn (en dus een status kunnen krijgen). Henno hielp iemand om hiervoor een brief op te stellen. Wat je dan te horen krijgt over wat zich allemaal onder de oppervlakte afspeelt! De Geest is hard aan het werk, juist in het verborgene waar wij het niet zien: in kleine gesprekken en ontmoetingen, in hulp die mensen aan elkaar geven.
Dus ja, de Geest werkt en we zien het concreet gebeuren. Een belangrijk doel van dit magazine is om die verhalen te delen, zodat we weten dat het werk dat we doen en de steun die veel mensen ECM geven, niet voor niets is.
Het pijnlijke werk van de Geest
Maar verhalen van het zendingsveld zijn geen probleemloze succesverhalen. Zeker niet. Want de Geest werkt ook door dingen te slopen of wegen af te sluiten. En dit is meestal een uitermate pijnlijk proces.
Iedereen kent het voorbeeld van Paulus in Handelingen, waarin staat dat de Geest hem ‘verhinderde' om naar een bepaald gebied te reizen. Dat is natuurlijk snel gezegd, maar probeer je eens voor te stellen hoe Paulus zich voelde toen zijn werk gedwarsboomd werd. Had hij meteen door dat het God zelf was die hem tegenhield? Waarschijnlijk niet. Misschien is hij teleurgesteld of zelf razend geweest: ‘God, help me, ik moet naar Asia, want daar hebben de mensen mij nodig. Ik heb de eerste contacten al gelegd en de reis wordt voor ons betaald, waarom lukt het dan niet om vervoer te vinden?’ Paulus gaf niet zomaar op als hij een plan had en zendingswerkers zijn al net zo. Ze zijn geroepen, uitgezegend en nu kan Gods werk beginnen! Tot de Geest andere plannen blijkt te hebben...
Voor sommigen komt de corona crisis op het slechtst denkbare moment, net als ze eindelijk een kleine groep mensen bij elkaar hebben die oprecht geïnteresseerd lijkt in het evangelie. Anderen merken dat het jaren duurt voor ze ‘resultaten’ zien. Weer anderen worstelen met hun mentale of fysieke gezondheid. Het werk van de Geest doet soms gewoon pijn. Het is opvallend dat bijna alle zendingswerkers hierover beginnen: de eigen plannen en dromen, zelfs de dingen die je bedacht had om voor God te gaan doen, moet je soms opgeven.
Henk en Hanneke Knol, Spanje
“De Geest heeft ons geleerd te sterven aan onze eigen plannen”
We hebben geleerd om echt in afhankelijkheid van God te leven en te vertrouwen op zijn voorzienigheid. De aanpassing aan de Spaanse cultuur was voor ons ook een pijnlijk en moeizaam proces. We leerden te sterven aan onszelf en onze eigen plannen en dromen en die van de Here God te laten spreken! Niet mijn wil maar Uw wil Heer! ontdekten we dat God veel meer wil geven dan wij zelf hadden kunnen bedenken!
Henk en Hanneke vertelden over hoe moeilijk het was om te aarden in de Spaanse cultuur. De Geest heeft hen geleerd om in alles op God te vertrouwen, de controle te verliezen en ook hun eigen plannen en ideeën op te geven. Ze spreken zelfs van ‘sterven aan onszelf’.
Tjerk van Dijk vertelt over hoe hij in Maastricht veel dingen, die met de beste intenties worden gestart, ziet stuklopen en de frustraties die hij daarover ervaart.
Een sprekend voorbeeld van hoe de Geest dingen afbreekt, kun je lezen in het interview met Michiel en Ismilinda Epema, verderop in dit magazine: ze waren er zo van overtuigt dat God hen riep in Brazilië, een land dat hen ook zo nodig had. Maar het gaat anders: Michiel wordt ziek en hij moet, met zijn gezin, terug naar Nederland. Weg droom, weg roeping, zou je zeggen… Niets blijkt minder waar (lees het interview), maar hun verhaal getuigt van vreugde en van verdriet en verwarring over wat de Geest in hun leven aan het doen is.
“Er waren tijden van veel verdriet, onzekerheid en frustratie.”
We hadden onze roeping in Brazilië gevonden en wilden daar blijven. Maar iemand zei tegen ons: God heeft haast en brengt jullie naar Europa. En zo is het gegaan. In 2020 waren we in Nederland en kreeg Michiel de diagnose Parkinson. We hebben toen besloten om in Nederland te blijven. Het waren tijden van veel verdriet, onzekerheid en frustratie. En dat is nog steeds niet helemaal over. Toch merkten we dat God erbij was. Vaak werd ik gesterkt door de woorden “Mijn genade is u genoeg…”(2 Kor.12:9)
Lees het indrukwekkende verhaal van Michiel en Ismilinda elders in dit magazine!
‘het belangrijkste missionaire project van de geest, dat zijn we zelf'
Het werk van de Geest met ons
De Geest heeft zo zijn eigen plannen en die stroken vaak niet met de onze.
Je kunt het ook zo zeggen: de Geest is niet zozeer geïnteresseerd in onze plannen en onze projecten. Zendingswerkers moeten ontdekken dat de Geest allereerst bezig is met ons als mens. En als we praten in termen van ‘missionaire projecten’, zou je dan niet kunnen zeggen dat wij zelf het belangrijkste missionaire project van de Geest zijn?
Henno Smit formuleert het in ieder geval zo, als hij zegt dat de Heilige Geest nooit klaar is met ‘project Henno’. Hij citeert Paulus die zegt dat hij de opstandingskracht van Jezus wil ervaren en wil delen in zijn lijden. De Geest geeft ons allebei en dat is vaak heel pijnlijk. Het hele leven van Paulus zelf is er een sprekend en inspirerend voorbeeld van. En Paulus zelf hamert erop in zijn brieven aan, zeker die aan Timoteüs en Titus, dat God een bijzonder werk aan het doen is in de werkers zelf.
Jeroen en Marieke Baks (Roemenië)
Jeroen en Marieke vertellen vanuit Roemenië over hoe moeilijk het is om goed om te gaan met al die ‘speciale’ mensen om hen heen en hoe sterk ze de goedheid en het geduld van de Geest nodig hebben om het vol te houden.
“Ik ben gaan beseffen dat ik de Geest dagelijks nodig heb”
Werken met de ‘speciale’ mensen vraagt veel van ons. En daardoor ben ik meer gaan beseffen dat ik dagelijks de Geest van God nodig heb. Alleen vanuit die kracht is het waardevol om te investeren in alle relaties. Ik ben vooral gegroeid in goedheid en geloof. Want God zelf is goedheid. Investeren in relaties wordt pas waardevol als de Geest mij vult met zijn vrucht.
Henno Smit, bestuurslid ECM, Amsterdam, NL
“De Geest is nooit klaar met project Henno”
De afgelopen jaren ben ik veel bezig geweest met Ignatius van Loyala. Je kunt van alles vinden van de man van de orde die hij stichtte (de Jezuïeten), maar hij was overduidelijk vol van Jezus. Volgens Ignatius belichaamde Jezus de drie waarden van onbaatzuchtigheid, onverschilligheid en beschikbaarheid. Oftewel, Jezus leerde ons dat het niet gaat om wat ik er bij win, hoeveel ik presteer (daar wil ik onverschillig over zijn), maar dat ik gewoon beschikbaar ben voor anderen. Deze drie waarden klinken misschien mooi (en wat ouderwets), maar ze gaan soms dwars in tegen wat ik zelf bedenk en wie ik uit mezelf wil zijn. In die zin is de Geest nooit klaar met project Henno
Zo zien de werkers het ook. Tjerk heeft hierin geleerd van Samuel Wells, die onderscheid maakt tussen ‘er zijn voor de ander’ en ‘er zijn met de ander’. Wie er wil zijn voor de ander, wil een probleem oplossen, een plan bedenken, misschien zelfs een project optuigen. Maar wie durft te zijn ‘met de ander’ hoeft er alleen maar te zijn. Als zichzelf. En we zijn zelf het belangrijkste werktuig van de Geest.
Henk en Hanneke spreken wel over ‘sterven aan onszelf’, maar ze zijn er tegelijkertijd blij mee, omdat ze het (h)erkennen als werk van de Geest. Echt op God vertrouwen blijkt echt iets anders dan enkel te zeggen dat je op God vertrouwt. Het is de rijkdom willen zien van je overgave aan Gods plan.
Jeroen en Marieke zijn dankbaar voor het feit dat de Geest hen uitdaagt vol te zijn van God en van daaruit te delen met anderen.
Henno vertelt hoe de Geest hem geleerd heeft onbaatzuchtig te zijn, onverschillig (ten aanzien van zijn prestaties) en beschikbaar voor anderen, zoals Jezus zelf. Dat klinkt mooi, maar het gaat soms dwars in tegen wat we zelf bedenken. ‘Ik ben ook gewoon eerzuchtig en ambitieus’ zegt Henno eerlijk.
Tjerk van Dijk, Maastricht, NL
“De Geest laat je soms keihard je teen stoten”
Op een dag doen we met een groep vrijwilligers mee aan het inrichten van een bijenparadijs op een braakliggend terrein van de gemeente. De organisatie is niet al te best, maar we gaan aan de gang om een vijver te graven. Na een hele dag werken blijkt de vijver lek te zijn. Als ik een maand later door de wijk loop in gebed, open voor de Heilige Geest, loop ik langs hetzelfde terrein. Ik zie dat er verder niets gebeurd is en dat er alleen maar een zinloos gat gegraven is. Ik bedenk me hoe nutteloos dit soort initiatieven zijn zonder visie en organisatie. Op dat moment stoot ik keihard mijn teen tegen een opliggende tegel. Au! Zo kan de Geest dus ook spreken: pijnlijk vermanend tegen mijn liefdeloze en ontmoedigende gedachten over de initiatieven in de wijk.
Natuurlijk, welke zendingswerker wil niet met mooie resultaten thuiskomen? Zoveel bekeerlingen, zoveel mensen geholpen, een kerk gestart, een buurthuis opgericht. Dat zijn de prestaties waarnaar we verlangen en die soms ook gewoon van ons verwacht worden. Maar de Geest van God heeft zijn eigen agenda. Gelukkig maar. Wat God bedenkt is zoveel mooier, beter, dieper dan wat wij bedenken. De reis van de Geest is een veel groter verhaal dan wij zelf kunnen schrijven.We zien de Geest van God overal in Europa werken, in de projecten, in mensen die tot geloof komen en rust en vrede vinden. En in werkers, die dankzij al hun ervaringen en hun opoffering en bovenal het werk van de Geest misschien wel steeds meer gaan lijken op degene met wie al het zendingswerk begon: Jezus zelf, die onder ons en met ons heeft geleefd en de minste werd. We mogen met de kracht van de Geest zijn spoor volgen.